Advocaat en tbs-expert Jan-Jesse Lieftink, die Chito bijstaat, is er blij mee. ,,Er moet iets gebeuren, in het belang van alle klinieken en dat hebben we bereikt. Het staat op de agenda.’’

In een brief aan de Tweede Kamer gaat staatssecretaris Ingrid Coenradie (PVV) in op de vreemde situatie die is ontstaan. Tbs-klinieken willen, om de zorg te verbeteren, graag werken met ervaringsdeskundigen, omdat ze een brug kunnen slaan tussen personeel en patiënten.

Daar is jaren aan gewerkt. Iedereen onderschrijft het belang. Er zijn vacatures. Er is geld, maar de kandidaten komen niet door de screening. De reden: ze hebben een ernstig vergrijp gepleegd en krijgen op grond daarvan volgens de geldende regels niet de Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG). Die is voor deze functie vereist.

Strengere eisen

Dat heeft te maken met strengere eisen die aan medewerkers van dit soort klinieken wordt gesteld. Ervaringsdeskundigen hebben nu VOG-politiegegevens nodig, waarbij verder in de tijd wordt teruggekeken dan voorheen.

Medewerkers van een tbs-kliniek van de overheid, zoals Veldzicht in Balkbrug, mogen dertig jaar geen ernstige strafbare feiten hebben gepleegd. Dat is juist wat voor veel ervaringsdeskundigen wel het geval is.

De situatie is niet alleen een teleurstelling voor ervaringsdeskundigen zoals Chito, maar ook voor alle klinieken die grote waarde hechten aan hun bijdrage.

Patiënt geweest

‘Ervaringsdeskundigen zijn zelf patiënt geweest in de reguliere en/of forensische zorg. Dankzij hun verleden kunnen zij op een andere manier contact maken met patiënten en hen motiveren mee te werken aan de behandeling. Hiermee zijn positieve ervaringen opgedaan’, schrijft staatssecretaris Coenradie.

Zij wil daarom dat de sector samen met het Expertisecentrum voor Forensische Psychiatrie (EFP) uitwerkt hoe ervaringsdeskundigen toch op een ‘veilige en verantwoorde manier’ kunnen worden ingezet in de forensische zorg.

Jorge Chito werd in 2011 veroordeeld tot een gevangenisstraf en terbeschikkingstelling (tbs) met voorwaarden voor doodslag. De tbs-maatregel liep in 2014 af. Hij volgde verschillende opleidingen en behaalde diploma’s. Sinds 2021 stond hij als ervaringsdeskundige onder contract bij Veldzicht in Balkbrug. Ook zette hij zich in voor de Wetenschappelijke Advies Raad van CPT Veldzicht.

Signaal

Hij zag zijn droom voor een vaste baan in Veldzicht in rook opgaan, omdat hij op grond van de nieuwe regels in maart 2023 geen VOG kreeg. Hij ging hiertegen in beroep bij de rechtbank in Arnhem. Die oordeelde in augustus dat de staatssecretaris de VOG op goede gronden weigerde. Voor een oplossing verwees de rechtbank indirect naar de politiek, die de regels heeft opgesteld.

De staatssecretaris heeft dat signaal opgepikt.

Advocaat Jan-Jesse Lieftink vindt dat een belangrijke stap.

,,Wij hebben overwogen in beroep te gaan tegen de beslissing van de rechtbank, maar dit is veel beter. Het ministerie is nu aan zet. Zij kunnen het mogelijk maken dat ervaringsdeskundigen hun werk blijven doen in klinieken.’’

Lieftink heeft hierover afgelopen maanden met diverse Kamerleden en ambtenaren van Justitie gesproken. De advocaat denkt dat er mogelijkheden zijn, zoals een uitzonderingspositie na een speciale opleiding met certificering door de Dienst Justitiële Inrichtingen.